هنگامی که نام فوریت های اجتماعی به گوش می رسد انتظار ها بر این است که در بروز مسائل و مشکلات اجتماعی نهادی باشد که مداخله فوری نموده و رفع بحران نماید. ایران جز ده کشور بلاخیز دنیاست، حوادث طبیعی و غیر طبیعی اعم از سیل، زلزله،آتش سوزی، سوانح رانندگی و … هر ساله باعث بروز مشکلاتی می شود که بر ابعاد مختلف زندگی مردم تأثیر می گذارد.
ابتدا باید دانست فوریت اجتماعی چیست و چه وظایفی دارد تا بتوان نقش آن را در ارائه خدمات و کاهش آسیب در بروز بلاهای طبیعی ارزیابی نمود.
فوریت اجتماعی در واقع خدمات تخصصی به موقع و در دسترس که به صورت شبانه روزی و رایگان در سطوح مداخله در بحران های فردی، خانوادگی و اجتماعی، پاسخگویی به خط ۱۲۳، خدمات سیار فوریت های اجتماعی و پایگاه خدمات اجتماعی ارائه می شود دریافت کنندگان این خدمات شامل: خشونت دیدگان خانگی (کودک آزاری، همسرآزاری، سالمند آزاری، …) افرادی که قصد خودکشی دارند، دختران و پسران فراری از منزل، زنان و دختران در معرض آسیب یا آسیب دیده، مبتلایان به اختلال هویت جنسی، زوجین متقاضی طلاق و افراد در معرض طلاق، کودکان خیابانی و … می باشند.
وظیفه افراد شاغل در فوریت های اجتماعی شامل شناسایی و کانون آسیب زا، تقویت مداخلات روانی- اجتماعی مداخله در برحان های فردی، اجتماعی و خانوادگی، توانمندسازی افراد آسیب دیده فراهم سازی شرایط منزل جهت بازگشت فرد به خانواده و جامعه می باشد.
در تعریف ارائه شده صراحتاً نامی از افراد آسیب دیده بر اثر بلاهای طبیعی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی و … نشده است شاید به این دلیل که بلاهای طبیعی غیر قابل پیش بینی هستند.
این در حالی است که در هنگام بروز یک حادثه طبیعی و یا غیر طبیعی همیشه یک انسان با عواطف و احساسات انسانی دچار آسیب می شود، بهتر بود در دستور العمل ها تنها نوشته می شد هرجا که پای یک انسان در میان باشد. در هنگام بروز بلاهای طبیعی دو نوع خدمات لازم است که نوع اول عملیات امداد نجات است و نوع دوم مداخلات و فوریت های اجتماعی است که شامل مداخلات روانی و اجتماعی می شود زیرا یک فرد از جهات مختلفی دچار زیان می شود، عزیزانشان را از دست می دهند، مال و دارایی شان را از دست می دهند، شغلشان را از دست می دهند، سرمایه های روانی و اجتماعی و اقتصادی اش را از دست می دهد، و این فقدان ها روی افراد به نسبت تاب آوری و قدرت احیا پذیریشان تأثیر می گذارد. قطعاً سوگ حاصل از نبودن عزیزان و شوک ناشی از اتفاقات رخ داده زندگی عادی افراد را مختل می کند.
فوریت های اجتماعی دو نقش مهم را دارد، یک درمان افراد آسیب دیده و دو پیشگیری از بروز آسیب های جدید است. در چنین مواقعی بهتر از به فوریت توجه شود تا الویت، درمان ها توانمندسازی محور باشد تا حمایتگری و برنامه های اجتماع محور ارائه گردد.
تیم حاضر در فوریت های اجتماعی شامل روان شناس و مددکار اجتماعی و پزشک و روان پزشک می شود که به فراخور مهارتهایشان به افراد حاضر در محل خدمات ارائه می دهند اما در میان مددکاران اجتماعی می توانند به فراخور حرفه شان کمی فراتر رفته و هم جلب مشارکت های اجتماعی نمایند، از پتانسیل منطقه استفاده کنند و مسئولین را نیز نسبت به مشکلات محل حادثه حساس سازی کنند، زیرا افراد حاضر در محل حادثه بطور ملموس حوادث را درک می کنند و بهتر می توانند نیاز ها را الویت بندی کنند.
نویسنده: زهره مهدوی؛ مددکار اجتماعی
انتشاریافته در مجموعه تخصصی مددکاری اجتماعی ایرانیان
